Gölyazı, Nilüfer, Bursa İzmir karayolunda Uluabat gölü (Apollont gölü) kıyısında küçük bir yarımadada kurulmuştur. Tarihi Roma dönemine kadar gider. Roma döneminden kalanlar evlerin temel taşlarında görülebilir. Tarihi ve coğrafi orijinal özellikleri vardır. Apollon Krallığı’nın merkezi olarak bilinmektedir. Köyün başlıca geçim kaynağı balıkçılık ve zeytincilik’tir.
Çok öncelerde, Marmara Denizi’nin güneyinde bulunan Odryses (M.K.Paşa) Çayı, Bandırma’dan denize dökülürmüş. Bugünkü göl de yokmuş. Gölün olduğu yerde Apollonia Krallığı, M.K.Paşa’nın bulunduğu yerde de Melde Krallığı bulunmaktaymış. Apollonya kralının güzel kızını Melde Kralı, oğluna istemiş. Ancak kızın gönlü olmadığı için varmamış bu prense. Kral, bir tepe üzerinde saray yaptırarak, kızını buraya saklamış. Bunun üzerine kızan Melde Kralı, “Görün o zaman” demiş. Odryses Çayı’nı Apollonia kentinin bulunduğu topraklara doğru çevirmiş. Irmak, tüm Apollonia topraklarını sular altında bırakmış. Apollonia kenti ile, prensesin bulunduğu sarayın çevresi sularla çevrili birer ada olarak kalmış. Apolyont (Ulubat) Gölü de işte böyle oluşmuş. Doğal ve tarihsel güzellikleri içinde yaşayan köylülere göre Ulubat Gölü’nün oluş öyküsü böyledir.
Uluabat Gölü kıyısında kurulmuş, antik dönemde Apollonia adıyla tanınan köydür. Yerleşim Bizans döneminde de devam etmiş, 14. yüzyılın başında Selçuklu ve Osmanlı akınlarından korkup İznik ve Bursa’dan kaçan Hıristiyanların sığınma yeri olmuş. Göle doğru uzanan yarımada ile asıl köyün bulunduğu ada arasında yer alan köprü, yakın zamanlara kadar ahşapmış. Akşam olduğunda kapılar kapatılıp köprü, şato girişleri gibi kapatılırmış. Bugün bir balıkçı köyü görünümündeki köyde Aya Konstantin Kilisesi, Apollon Tapınağı’nın kalıntıları, antik tiyatro, antik kent kalesinin kısmen ayakta kalan surları gibi pek çok tarihi değer mevcut.
Bir iki saatte adayı karış karış gezebilir, sonra gün batımını açık havada çay içerek izleyebilirsiniz.
Uluabat gölünün denizden yüksekliği 9 metredir. Gölün çevresi ise 5700 hektardır. Bursa’ya 34 km. uzaklıkta bulunan göl, Bursa-Karacabey yolunun hemen güneyinde bulunmaktadır. Gölün ortalama derinliği 2,5 metredir. Gölde sandalla dolaşmanın keyfini mutlaka yaşayın. Göl içinde 7 tane ada vardır. Mustafa Kemal Paşa çayı gölü besleyen en önemli çay durumundadır. Gölde yaklaşık 21 tür balık bulunur. Koruma çalışmaları Çevre Bakanlığı tarafından yapılmaktadır.
Göyazı’ya nasıl gidilir?
Bursarayla Küçük Sanayi istayonuna gelinir. Oradan Gölyazı arabaları belirli aralıklarla çalışmakatadır.
Uluabat Gölü kıyısında yeralan ve Gölyazı’ya komşu olan Eskikaraağaç köyünde leylek görüntüleriyle çok sık karşılaşırsınız.. Leylek izleme kulelerinin bulunduğu köyde leylek şenlikleri de düzenlenmektedir..